Σοφοκλής (496 π.Χ-406 π.Χ)

Οι δύο ''ιεροί'' τόποι, το Άλσος της Ακαδήμιας και ο λόφος του Ιππείου Κολωνού ,συνδέονταν με τον αρχαίο δρόμο που σήμερα ονομάζεται οδός Τριπόλεως (άραγε γιατί; Το σωστό θα ήταν να ονομάζεται οδός Ιππείου Κολωνού). Σε αυτά τα μέρη έζησε ο μεγάλος τραγικός ποιητής Σοφοκλής.

Σοφοκλής, αντίγραφο ανδριάντα 4ου αι., ο λεγόμενος
Σοφοκλής του Λατερνού
Μουσείο Βατικανού

Ο Σοφοκλής γεννήθηκε εδώ στον Κολωνό το 496 π.Χ και πέθανε το 406 π.Χ.  Διδάχθηκε την τραγική τέχνη από τις τραγωδίες του Αισχύλου και για πρώτη φορά εμφανίστηκε ως δραματικός ποιητής το 468 π.Χ. Οι περισσότεροι σύγχρονοι μελετητές του πιστεύουν ότι είχε πάρει μέρος στο θεατρικό αγώνα εκείνης της χρονιάς με την τραγωδία Τριπτόλεμος , έργο βασισμένο στον μύθο που εξυμνούσε τον Ελευσίνιο ήρωα , ο οποίος μετέδωσε στα έθνη την καλλιέργεια του σίτου και εξημέρωσε τα ήθη ακόμα και των άγριων βαρβάρων. 

Τη νίκη στον αγώνα τούτο κέρδισε ο μόλις 28 ετών Σοφοκλής έναντι του παλαίμαχου Αισχύλου. Ο Σοφοκλής διαγωνίσθηκε σε θεατρικό αγώνα και με τον Ευριπίδη το 438 π.Χ και τον νίκησε. Έλαβε μέρος σε πολλούς θεατρικούς αγώνες κερδίζοντας το πρώτο ή το δεύτερο βραβείο. Από ό,τι ξέρουμε δεν πήρε ποτέ το τρίτο βραβείο.
Το 409 π.Χ γέροντας πια, ήρθε πρώτος με τον Φιλοκτήτη του. Το επόμενο έτος παρουσιάσθηκε στο θέατρο ο Ορέστης του Ευριπίδη που λίγο αργότερα πέθανε και ύστερα από λίγο καιρό τον ακολούθησε και ο Σοφοκλής. Τα δράματα του Σοφοκλή που σώθηκαν είναι επτά: Η Αντιγόνη, ο Αίας, ο Οιδίπους Τύραννος, Τραχίνιαι, Ηλέκτρα, Φιλοκτήτης και ο Οιδίπους επί Κολωνώ. Τα δράματα που χάθηκαν υπολογίζονται σε 123.

Ο Σοφοκλής χρησιμοποίησε την τραγωδία ως μέσο καταγραφής των συγκινήσεων, των επιθυμιών και των παθών της ανθρώπινης ψυχής. Έστρεψε την προσοχή του σε θέματα που ορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά και επιχείρησε να δώσει στα έργα του ψυχολογικό κύρος και ισχύ. 

Ο Σοφοκλής ήταν βαθιά θεοσεβής, αλλά χωρίς υπερβολές και στενότητα πνεύματος. Κατέβηκε από τον ψηλό και μεγαλόπρεπο κόσμο των θεών και δαιμόνων και προσέγγισε τον άνθρωπο που τον διεκδικούν το πάθος και το δέον. Στη Σοφόκλεια τραγωδία ο θεός έχει τη δύναμη να ρυθμίζει την μοίρα των ανθρώπων, να τους καθοδηγεί και να τους προστατεύει, ο άνθρωπος όμως αφήνεται ελεύθερος να ζυγίσει τις ευθύνες του ενώπιον θεών και ανθρώπων, να κάνει τις επιλογές του και να δεχθεί τις συνέπειες , όποιες και αν είναι.

Σκοπός του Σοφοκλή είναι να τονίσει το μέτρο και την ταπεινοφροσύνη που πρέπει να χαρακτηρίζει την ανθρώπινη ζωή και να υπενθυμίσει πως οι θεοί έχουν την ικανότητα να καταστρέψουν την ανθρώπινη ευτυχία, οποιαδήποτε στιγμή θελήσουν. Οι θεοί χρησιμοποίησαν τον Οιδίποδα για να δώσουν ένα μάθημα στους ανθρώπους.

Επιμέλεια κειμένου:
Μιχαήλ Βασίλας